İşten Çıkarılınca Ne Yapmalıyım?
İşten Çıkarılan Bir İşçi İmza Atmadan Çıkabilir mi?
İşten Çıkarılınca Sigorta Ne Kadar Devam Eder?
İşveren İşçiyi Çıkarırsa Ne Olur?
Arabulucu Süreci ve İşçinin Hakları
İşten Çıkarılınca Ne Yapmalıyım?
İşten çıkarılmak, çalışanlar için hem maddi hem de manevi anlamda zorlu bir süreçtir. Özellikle ani bir işten çıkarılma durumunda ne yapacağını bilemeyen birçok işçi, panik halinde yanlış kararlar verebiliyor. Ancak doğru adımlarla ilerlemek, kayıpları en aza indirmek ve haklarınızı tam olarak almak için son derece önemlidir.
İlk olarak, işten çıkarıldığınızda yazılı bir fesih bildirimi istemelisiniz. İşveren, iş sözleşmenizi feshettiğinde bunu sözlü olarak değil, mutlaka yazılı bir belgeyle yapmalıdır. Yazılı fesih bildirimi, olası bir hukuki süreçte sizin en önemli kanıtınızdır. İşten çıkarılma gerekçenizi öğrenin. Eğer işten çıkarılmanızın nedeni haklı bir sebep değilse (örneğin, devamsızlık, hırsızlık, işyerinde kavga gibi ağır ihlaller yoksa), işe iade davası açma hakkınız vardır.
İşten çıkarıldıktan sonra yapmanız gereken bir diğer önemli adım, kıdem ve ihbar tazminatı hesaplamalarınızı yapmak ve işverenden talep etmektir. İşverenin sunduğu belgeleri, özellikle ibraname gibi tüm haklarınızı aldığınıza dair belgeleri dikkatlice inceleyin ve hemen imzalamayın. Haklarınız ödenmeden bu belgeleri imzalamanız durumunda, daha sonra dava açma şansınızı kaybedebilirsiniz.
Ayrıca, arabuluculuk süreci iş hukuku davalarında zorunludur. İşten çıkarıldıktan sonra işe iade veya tazminat talepleriniz için arabuluculuk başvurusu yapmanız gereklidir. Arabulucuda anlaşırsanız, iş davası açma hakkınız ortadan kalkar. Ancak anlaşamazsanız, size verilen “anlaşmama tutanağı” ile 14 gün içinde işe iade veya tazminat davası açabilirsiniz.
İşten Çıkarılan Bir İşçi İmza Atmadan İşten Çıkabilir mi?
Çok önemli bir detay: İşçi, işverenin sunduğu belgeleri imzalamak zorunda değildir.
İşveren, işten çıkarma sürecinde ibraname, çıkış formu veya farklı isimler altında belgeler imzalatmak isteyebilir. Bu belgelerin anlamı şudur:
➡️ İşçi, tüm haklarını aldığını ve işverenden başka bir talepte bulunmayacağını kabul eder.
Ancak işveren, işçinin zorla imza atmasını sağlayamaz. İşçi, haklarını almadığı sürece bu belgeleri imzalamamalıdır.
Eğer işveren baskı yapıyorsa, bu durumu not edin, tanık bulun veya durumu yazılı şekilde ifade edin.
İşçi imza atmasa da işten çıkış işlemleri tamamlanabilir. Yani işveren, işçinin imzası olmadan da işten çıkışını SGK sistemine işleyebilir. Ancak işçi, haklarını almak için arabulucuya başvurabilir ve gerekirse dava açabilir.
İşten Çıkarılınca Sigorta Ne Kadar Devam Eder?
İşten çıkarıldığınızda sigortadan yararlanma süreniz hemen bitmez. Türkiye’de uygulanan sisteme göre:
✅ Son 1 yıl içinde en az 90 gün prim ödemesi yaptıysanız,
✅ İşten ayrıldığınız tarihten itibaren 10 gün boyunca sağlık hizmetlerinden ücretsiz olarak yararlanmaya devam edersiniz.
✅ Ayrıca, 90 günlük bir süre boyunca genel sağlık sigortası (GSS) kapsamında sağlık hizmetlerinden yararlanabilirsiniz.
Bu sürenin sonunda, eğer yeni bir işe başlamadıysanız veya isteğe bağlı sigorta ödemesi yapmadıysanız, sağlık hizmetlerinden yararlanma hakkınız sona erer.
➡️ Toplamda işten çıktıktan sonra 100 gün boyunca sağlık hizmetlerinden yararlanabilirsiniz.
İşveren İşçiyi Çıkarırsa Ne Olur?
Bir işveren, işçiyi işten çıkarırsa bu durumda işçinin bazı önemli hakları doğar. Bunlar:
✅ Kıdem tazminatı (en az 1 yıl çalışanlar için)
✅ İhbar tazminatı (ihbar süresine uyulmadıysa)
✅ Kullanılmayan yıllık izin ücretleri
✅ Varsa fazla mesai, prim, ikramiye gibi hak edişler
✅ İşe iade davası hakkı (haksız fesih varsa)
İşveren, işçiyi çıkarırken haklı bir neden göstermezse, işçi işe iade davası açabilir. Bu davayı açabilmek için, işten çıkarıldıktan sonra 1 ay içinde arabuluculuk başvurusunda bulunmak, eğer anlaşma sağlanamazsa 14 gün içinde dava açmak gerekir.
Mahkeme, işverenin işçiyi haklı bir neden olmaksızın işten çıkardığını tespit ederse,
✅ İşçiye boşta geçen süre ücreti (maks. 4 ay)
✅ İşe başlatmama tazminatı (en az 4, en fazla 8 aylık brüt maaş)
ödenmesine karar verir.
Ayrıca, işe başlatılmayan işçi kıdem ve ihbar tazminatını da alabilir.
Arabuluculuk Süreci ve İşçinin Hakları
Türkiye’de iş hukuku davalarında arabuluculuk zorunludur. Yani işe iade davası veya tazminat talepleri için önce arabulucuya başvurmak gerekir.
Arabuluculuk sürecinde:
✅ İşçi ve işveren bir araya gelir.
✅ Hak talepleri konuşulur (kıdem, ihbar, boşta geçen süre ücreti, yıllık izin vb.)
✅ Anlaşma sağlanırsa, bir protokol hazırlanır ve imzalanır. Bu protokol bağlayıcıdır ve sonradan dava açılamaz.
✅ Anlaşma sağlanamazsa, anlaşmama tutanağı verilir. Bu tutanakla birlikte işçi 14 gün içinde dava açabilir.
Arabuluculuk sürecinde taleplerinizi net şekilde ifade edin ve mümkünse bir avukattan destek alın. Haklarınızı eksik veya yanlış talep etmek, ileride mağdur olmanıza yol açabilir.
SONUÇ
İşten çıkarıldığınızda soğukkanlı olun, belgeleri dikkatli inceleyin, haklarınızı bilin ve arabuluculuk sürecine zamanında başvurun.
Haklarınızı almak için mücadele edin ve haklarınızdan vazgeçmeyin.
Unutmayın, hiçbir belgeyi hemen imzalamayın, haklarınızı aldıktan sonra ve emin olduktan sonra imzalayın.
Gerekirse bir uzman desteği alın ve süreci doğru yönetin.
News
