Kanser, modern tıbbın en zorlu mücadele alanlarından biri. Ancak bu mücadelede en güçlü ve etkili strateji, tartışmasız şekilde erken tanıdır. Kanser ne kadar erken evrede teşhis edilirse, tedavi seçenekleri o kadar genişler; tedavi süresi kısalır, yan etkiler azalır ve en önemlisi yaşam kalitesi korunur. Birçok kanser türü, ilk evrelerinde belirti vermese de, düzenli taramalar sayesinde henüz yayılmadan fark edilebilir. Bu da tedavi şansını ciddi oranda artırır.
Tümör henüz yayılmadan tespit edilir
Cerrahi ve ilaç tedavisi daha az agresif olur
Organ kaybı riski düşer
Hayatta kalma süresi artar
Tedaviye ayrılan süre ve maliyet azalır
Erken teşhis, hem birey hem de sağlık sistemi açısından ciddi kazanımlar sağlar. Kimi zaman küçük bir test ya da basit bir tarama, hayat kurtarabilir.
Türkiye’de Sağlık Bakanlığı tarafından yürütülen ulusal tarama programları kapsamında, bazı kanser türlerinde erken tanı büyük önem taşır. İşte bunların başlıcaları:
Kadınlarda en sık görülen kanser türlerinden biri olan meme kanserinde 40 yaşından itibaren her yıl mamografi çektirmek önerilir. Tarama programları sayesinde tümör, henüz hissedilebilir hale gelmeden saptanabilir.
HPV enfeksiyonuna bağlı gelişen rahim ağzı kanserinden korunmak mümkündür. 30 yaş ve üzeri kadınlarda Pap smear ve HPV testi, düzenli aralıklarla yapılmalıdır. Bu sayede hücresel değişiklikler henüz kansere dönüşmeden tedavi edilebilir.
50 yaş üzerindeki bireylerde gaitada gizli kan testi yapılması önerilir. Gerekirse kolonoskopiyle daha ileri değerlendirme yapılır. Polipler erken dönemde saptanırsa kansere dönüşmeden çıkarılabilir.
Erkeklerde sık görülen prostat kanseri için 50 yaşından itibaren PSA testi ve üroloji uzmanı değerlendirmesi yapılmalıdır. Erken tanı, organı koruyarak tedavi şansı verir.
Her kanser türü için tarama yapılamasa da, bazı genel belirtilere karşı dikkatli olmak erken tanı açısından hayatidir:
Sebepsiz ve sürekli yorgunluk
Açıklanamayan kilo kaybı
Uzun süren öksürük ya da ses kısıklığı
Ciltte hızla değişen ben ya da lezyon
Dışkılama ya da idrarda alışkanlık değişimi
Yutma güçlüğü
Kanama ya da akıntı
Bu belirtiler her zaman kanser anlamına gelmese de, ihmal edilmeden bir hekime danışılması gerekir.
Erken tanı kadar önemli bir diğer unsur ise kanser riskini en baştan azaltmaktır. Sağlıklı bir yaşam tarzı, birçok kanser türüne yakalanma olasılığını düşürür:
Tütün ve tütün ürünlerinden uzak durmak
Alkol tüketimini sınırlamak
Sebze ve meyveden zengin, dengeli beslenmek
Haftada en az 150 dakika egzersiz yapmak
Yeterli uyku ve stres yönetimi
Güneşten korunma alışkanlıkları
Ayrıca, HPV gibi bazı virüslere bağlı kanserlerde aşılama da çok önemli bir koruma yöntemidir.
Erken tanı sürecinin ilk durağı genellikle aile hekimi birimleridir. Burada vatandaşlar ücretsiz tarama testlerine yönlendirilir. Şüpheli bir bulgu tespit edildiğinde, ilgili branşlara hızlı sevk ve detaylı izlem süreci başlatılır. Bu koordinasyon sayesinde hem tanı süreci hızlanır hem de tedaviye erken başlanır.
Kanserle mücadelede erken tanı kadar önem kazanan bir diğer konu da tedaviye erişimdir. Son dönemde Türkiye’de bu alanda büyük bir adım atıldı. 25 farklı kanser türünde kullanılan immünoterapi ilaçları artık SGK tarafından karşılanıyor. Bu gelişme, daha önce yüksek maliyet nedeniyle tedaviye ulaşamayan binlerce hastaya umut oldu. Erken tanı ile birlikte bu tür gelişmiş tedavi yöntemlerinin erişilebilir olması, kanserle mücadelenin her aşamasında başarı oranını yükseltiyor.
Kanser korkulan bir hastalık olsa da, erken yakalandığında başarıyla tedavi edilebilen bir hastalıktır. Birey olarak düzenli kontrollerimizi aksatmamak, vücudumuzu tanımak ve risk faktörlerinden uzak durmak hepimizin elindedir. Sağlık sisteminin sunduğu tarama ve danışmanlık hizmetlerinden yararlanmak, sevdiklerimizin ve kendi geleceğimizin güvencesi olabilir.
Unutmayalım: Erken tanı hayat kurtarır.
Güncel gelişmeler: İmmünoterapi ilaçlarına erişim artık çok daha kolay. Detaylar için ;
GENEL
2 saat önceGENEL
3 saat önceGENEL
6 saat önceGENEL
14 saat önceGENEL
15 saat önceGENEL
19 saat önceGENEL
1 gün önce