KUALA LUMPUR – Bilim insanları, Malezya’nın doğusundaki Terengganu eyaletinde bulunan bir hastanede, dünya genelinde halk sağlığını tehdit eden yüksek düzeyde antibiyotik dirençli bir Acinetobacter baumannii türü tespit etti. Söz konusu bakteri, halihazırda küresel ölçekte yayılmış ve tedaviye yanıt vermemesiyle bilinen GC2 (Global Clone 2) soyuna ait.
Araştırma, 2011 ile 2020 yılları arasında bölgede toplanan 126 A. baumannii izolatının analizine dayanıyor. Bulgular, bakterinin çoklu antibiyotiklere karşı direnç geliştirdiğini, özellikle de ağır enfeksiyonların tedavisinde ilk tercih olan karbapenem grubu antibiyotiklere karşı yüksek düzeyde dirençli olduğunu ortaya koydu.
Araştırma sonuçları, saygın bilimsel yayınlardan Microbial Genomics dergisinde yayımlandı.
❝Yetersiz gözetim, yayılmayı kolaylaştırıyor❞
Araştırmanın ortak yazarlarından Birmingham Üniversitesi’nden Dr. David Cleary, elde edilen verilerin, hastanelerde yayılmaya devam eden bu dirençli bakteri türünün ciddiyetini gözler önüne serdiğini belirtti:
❝Bu tehlikeli A. baumannii ailesinin hastanelerde yayılmaya devam ettiğine dair yeni kanıtlar elde ettik. Ancak düşük ve orta gelirli ülkelerden gelen veri hâlâ çok yetersiz. Hastalığın nasıl evrildiğini anlamak, yayılmasını önlemek ve etkili tedaviler geliştirmek açısından kritik önemde❞.
Dr. Cleary, gözetim sistemlerinin eksikliğine dikkat çekerek, bu ülkelerde daha etkili izleme sistemleri ve güncel tedavi protokollerine ihtiyaç olduğunu vurguladı. Ayrıca, analiz edilen örneklerin %97’sinde antibiyotik direnci genlerini taşıyan plazmid DNA yapılarının bulunduğunu belirtti. Bu yapıların, direnç genlerinin farklı bakterilere transferini mümkün kılarak sorunun daha da büyümesine neden olabileceği ifade edildi.
❝GC2 soyunun baskınlığı alarm veriyor❞
Araştırmaya göre izole edilen bakterilerin büyük çoğunluğu, dünya genelinde hastanelerde salgınlara neden olan GC2 soyuna ait. Bu soy, genetik olarak belirli antibiyotiklere dirençli olacak şekilde evrilmiş durumda. Özellikle karbapenemlere dirençli olması, klinik müdahale seçeneklerini büyük ölçüde sınırlıyor.
Karbapenem grubu antibiyotikler, genellikle çoklu ilaç direncine sahip bakterilerle mücadelede son seçenek olarak kullanılıyor. Bu ilaçlara karşı gelişen direnç, ölüm oranlarını artıran ciddi enfeksiyonlara yol açabiliyor.
Uluslararası araştırma iş birliği hayati önemde
Araştırmanın başyazarı, Malezya Sultan Zainal Abidin Üniversitesi’nden Prof. Chew Chieng Yeo, konuya dair şu değerlendirmeyi yaptı:
❝Çalışmamız, çoklu ilaç direncine sahip bakterilerin yayılımına karşı uluslararası araştırma iş birliğinin ne kadar önemli olduğunu gösteriyor. Özellikle bazı bölgelerden veri eksikliği varken bu iş birliği daha da kritik hale geliyor❞.
Prof. Yeo, Malezya’daki verilerin bölgedeki sağlık risklerini daha iyi anlama açısından önemli bir kaynak sunduğunu ifade ederken, küresel gözetim ve bilgi paylaşımı olmaksızın antibiyotik direncinin durdurulamayacağına dikkat çekti.
DSÖ uyarıyor: “Kritik öncelikli patojen”
Dünya Sağlık Örgütü (DSÖ), Acinetobacter baumannii bakterisini antibiyotik tedavisine dirençli patojenler arasında “kritik öncelikli tehdit” olarak sınıflandırıyor. Bu bakteri, özellikle bağışıklık sistemi zayıflamış bireylerde; kan, akciğer, idrar yolu ve yara enfeksiyonlarına neden olabiliyor.
Özellikle hastane ortamlarında yoğun bakım üniteleri, kateter ve solunum cihazları gibi girişimsel işlemler, enfeksiyonun bulaşmasını kolaylaştırıyor. Bu durum, hastane kaynaklı enfeksiyonların tedavisinde büyük zorluklar doğuruyor.
Küresel halk sağlığı için uyarı zilleri çalıyor
Araştırmacılar, A. baumannii gibi çoklu ilaç direncine sahip bakterilerin artan yayılımının, sadece yerel değil küresel bir halk sağlığı sorunu olduğunu vurguluyor. Bu tür patojenlerle etkili mücadele için hem gelişmiş hem de gelişmekte olan ülkelerde eş zamanlı ve koordineli çabalara ihtiyaç var.
Yeni nesil antibiyotik geliştirilmesi, bulaşı izleme sistemlerinin iyileştirilmesi ve bilinçli antibiyotik kullanımı, süper bakterilere karşı alınabilecek temel önlemler arasında yer alıyor.
News
