Trump’tan Riyad’a 142 Milyar Dolarlık Mesaj: “ABD’nin Yeni Dış Politikası, İş Anlaşmalarıyla Şekilleniyor”
Ortadoğu turuna Suudi Arabistan’dan başlayan ABD Başkanı Donald Trump, tarihe geçecek büyüklükte bir savunma anlaşmasına imza attı. Anlaşma, sadece silah ve savunma sanayi açısından değil, ABD dış politikasının yeni yönelimi açısından da dikkat çekici bir dönüm noktası olarak değerlendiriliyor.
“Tarihin En Büyük Anlaşması”
ABD Başkanı Donald Trump’ın Suudi Arabistan ziyareti sırasında imzalanan yaklaşık 142 milyar dolarlık savunma ve silah anlaşması, ABD tarihinin en büyük askeri anlaşmalarından biri olarak dünya gündemine oturdu. Anlaşma kapsamında Suudi Arabistan’a, Amerikan savunma şirketlerinden son teknolojiye sahip silah sistemleri, savaş uçakları, radar sistemleri ve danışmanlık hizmetlerinin sağlanacağı belirtildi.
Trump’ın Ortadoğu turunun ilk durağı olan Riyad’daki temasları, diplomatik nezaket sınırlarının ötesine geçen ticari mesajlar taşıdı. Özellikle Suudi yönetimiyle gerçekleştirilen işbirliği, Washington’ın artık bölgeyle olan ilişkilerini sadece stratejik değil, aynı zamanda tamamen ekonomik bir zemin üzerine kurmaya başladığını ortaya koydu.
Katar’ın Uçak Hediyesi Gündemde
Anlaşma kadar tartışma yaratan bir diğer gelişme ise Katar’ın Trump’a 400 milyon dolar değerinde lüks bir jumbo jet armağan etmek istemesi oldu. Pentagon’a teklif edilen uçak, etik tartışmaların odağında yer aldı. El Cezire’nin haberine göre, bu hediye ve Trump’ın iş bağlantılarına verdiği öncelik, onun diplomatik temaslarını kişisel çıkarları doğrultusunda kullandığı eleştirilerini yeniden gündeme taşıdı.
2017’deki başkanlık döneminde ilk yurt dışı ziyaretini yine Suudi Arabistan’a gerçekleştiren Trump, o dönemde de milyarlarca dolarlık bir silah satışına imza atmıştı. Bu kez hem anlaşmanın büyüklüğü hem de zamanlaması, ikinci başkanlık döneminin yeni dış politika rotasını daha net bir şekilde ortaya koyuyor.
İnsan Hakları Değil, Yatırım Öncelikli Bir Ziyaret
İngiltere merkezli BBC, Trump’ın Riyad ziyaretini değerlendirirken şu cümlelere yer verdi: “Trump, ABD’nin Suudi Arabistan’dan daha güçlü bir ortağı olmadığını söyledi.” BBC’nin analizine göre, bu ziyaretin temel amacı yatırım çekmek ve ABD ekonomisini canlandırmak. Bu yaklaşım, Trump’ın ikinci döneminde ekonomik büyümeyi öncelik haline getirdiğini gösteriyor.
Trump’ın Suudi Arabistan’ı 2018’de gazeteci Cemal Kaşıkçı’nın İstanbul’da öldürülmesi nedeniyle “dışlanmış bir devlet” ilan eden Biden yönetiminden farklı olarak, ilişkileri normalleştirme yoluna gitmesi de dikkat çekiyor. Trump’ın bu ziyaretle Kaşıkçı cinayetini adeta gündem dışına ittiği ve Riyad yönetimine açık destek sunduğu yorumları yapıldı.
“Trump Satılık mı?” – Avrupa Medyası Sert Eleştiriyor
Almanya’nın önde gelen yayın organlarından Der Spiegel, Trump’ın ziyareti üzerine hazırlanan podcast’inde çarpıcı bir başlık kullandı: “Trump Satılık mı?” Podcast yayınında gazeteci Juan Moreno ve dış haberler editörü Mathieu von Rohr, Trump’ın Ortadoğu gezisinin arka planında siyasi hedeflerden çok ekonomik çıkarların yattığını ileri sürdü.
Der Spiegel’e göre, Trump’ın ilk yurt dışı ziyaretlerini geleneksel müttefikler olan Avrupa ülkeleri yerine Körfez ülkelerine yapması, ABD dış politikasındaki köklü değişimin bir yansıması. Moreno, Trump’ın ziyaretle asıl amacının çok net olduğunu belirtti: “Para. Trump, bu ziyareti Amerikan ekonomisi ve kendi işleri için bir iş fırsatı olarak görüyor.”
Bloomberg: “İş Yapın, Sizi Eleştirmeyiz”
ABD merkezli Bloomberg haber ajansı da Trump’ın Riyad ziyaretine ilişkin dikkat çekici bir yorum yaptı:
“Başkan Donald Trump, Suudi Arabistan’da dünyaya bir mesaj gönderdi: İş anlaşmaları yapın; ABD de sizin işinize karışmasın.”
Bloomberg’in analizine göre, Trump’ın ziyareti ve konuşmaları, ABD’nin artık demokrasi ve insan hakları gibi değerleri ön plana çıkarmadığı, onun yerine ekonomik çıkarlar ve anlaşmalarla ilişki kurduğu bir döneme girildiğini ortaya koyuyor.
Trump’ın, Suudi Arabistan’ın reform ve modernleşme adımlarını övdüğü açıklaması da, ABD dış politikasında yaşanan değişimin bir başka göstergesi. İnsan hakları ihlalleri ve baskıcı yönetim tarzına rağmen, ekonomik fayda sağlayan ülkelerin Washington tarafından ödüllendirildiği yorumları yapıldı.
The Washington Post: “ABD Dış Politikasında Dönüşüm”
The Washington Post, Trump’ın Riyad ziyaretinin ABD’nin Ortadoğu’daki dış politikasında önemli bir dönüşüme işaret ettiğini yazdı. Gazete, Trump’ın selefi Joe Biden’ın Suudi Arabistan’a yönelik “izolasyon” politikasının tersine, Trump’ın yakın işbirliği arayışında olduğunu belirtti.
Trump’ın “müttefiklerini savunmaktan çekinmeyeceğini” vurgulaması, ABD’nin yeni güvenlik politikası açısından da önemli bir sinyal olarak değerlendirildi. Ancak bu savunma taahhüdünün de bir bedeli var: ticaret, yatırım ve milyarlarca dolarlık silah anlaşmaları.
Sonuç: Para, Politikanın Yerini mi Alıyor?
Trump’ın Suudi Arabistan ziyaretiyle imzalanan dev savunma anlaşması, sadece silah satışlarından ibaret değil. Ziyaret, ABD dış politikasında yaşanan öncelik değişimini, insani değerler yerine ekonomik faydanın öne çıktığını gözler önüne seriyor.
Eleştirmenler Trump’ın kişisel iş bağlantıları ile devlet görevlerini birbirinden ayıramadığına işaret ederken, destekçileri ise onun “iş odaklı dış politikasının” ABD ekonomisine ciddi katkılar sunduğunu savunuyor. Ancak bir gerçek değişmiyor: Trump, dünya sahnesinde diplomasi değil, iş konuşmayı tercih ediyor. Ve bu tercih, sadece Ortadoğu’yu değil, tüm küresel düzeni etkileyebilir.
News
