Türkiye’den Yurt Dışına Gönderilen Ürünler Neden Daha Ucuz? Türkiye’deki Marketlerde Fiyatlar Neden Yüksek?
Son dönemde sıkça tartışılan bir konu: Türkiye’den ihraç edilen ürünler yurt dışında neden daha ucuzken, aynı ürünler Türkiye’de market raflarında neden el yakıyor? Üstelik bizim paramızla baktığımızda, Avrupalı veya Amerikalı bir tüketicinin aynı ürünü çok daha uygun fiyatlarla alabilmesi kafalarda soru işaretleri oluşturuyor. İşte detaylar:
Türkiye’den ihraç edilen ürünler, genellikle Dolar veya Euro üzerinden fiyatlandırılıyor. Örneğin Türkiye’de 500 TL’ye satılan bir ürün, yurt dışında 15 Euro veya 20 Dolar gibi bir fiyata alıcı bulabiliyor. Fakat burada kritik bir detay var: O ülkelerdeki asgari ücret ve ortalama maaşlar Türkiye’nin çok üzerinde. Yani Avrupa’da 15 Euro, bir kahve parası kadar bir değere sahipken, Türkiye’de 500 TL, bir asgari ücretlinin maaşının ciddi bir kısmını oluşturuyor. Bu fark, alım gücü paritesinin Türkiye aleyhine işlemesinden kaynaklanıyor.
Türkiye’de özellikle gıda, teknoloji ve beyaz eşya gibi ürünlerde KDV, ÖTV, gümrük vergileri gibi çeşitli ek maliyetler ürün fiyatlarına yansıtılıyor. Avrupa’da ise birçok temel üründe KDV oranları çok daha düşük. Ayrıca Türkiye’deki lojistik ağlarının yeterince yaygın ve maliyet etkin olmaması, taşımacılık ve depolama masraflarını artırıyor. Yurt dışında ise dev market zincirleri, büyük hacimli alımlarla üreticiden daha uygun fiyatlar alabiliyor ve bu avantajı tüketiciye yansıtıyor.
Bir diğer önemli nokta ise Türkiye’deki marketlerin fiyat politikaları. Türkiye’deki birçok zincir market ve distribütör firma, özellikle temel gıda ürünlerinde ve ithal mallarda yüksek kar marjları uygulayarak fiyatları şişiriyor. Ürün maliyetine eklenen bu yüksek kar oranları, vatandaşın cebine doğrudan yansıyor. Üstelik, ürünlerin tedarik sürecinde yaşanan gecikmeler veya piyasa dalgalanmaları bahane edilerek, fiyat artışları daha da agresif bir şekilde uygulanıyor.
Bazı market zincirlerinin bilerek ve isteyerek ürünleri pahalıya sattığı, hatta bazı ürünlerde yapay kıtlık oluşturarak fiyatları daha da yükselttiği iddiaları sık sık gündeme geliyor. Denetimlerin yetersiz kalması ve tüketici haklarının gerektiği gibi korunamaması, bu fiyat oyunlarının önünü açıyor. Kısacası, marketlerin yüksek kar stratejileri, Türkiye’deki ürün fiyatlarının dünya ortalamasının üzerine çıkmasına neden oluyor.
Türkiye’de ihracat, döviz girdisi sağladığı için devlet tarafından teşvik ediliyor. Birçok üretici, yurtdışına daha uygun fiyatlarla ürün satmayı tercih ediyor çünkü dış pazarda dövizle işlem yapmak, iç pazara göre daha avantajlı. Bu nedenle, Türkiye’den çıkan ürünler, yurt dışında ucuz görünüyor. Üstelik ihracatta KDV iadesi gibi avantajlar sağlandığı için firmalar maliyetlerini daha da düşürebiliyor. Ancak aynı ürün, Türkiye’de KDV ve ek maliyetler eklendiğinde daha yüksek fiyatlarla satılabiliyor.
Türkiye’de yaşayan vatandaşlar için bu durum oldukça düşündürücü: Kendi ülkemizde üretilen veya ihraç edilen bir ürünü, Avrupa’daki bir tüketici daha ucuza alabiliyor. Üstelik burada sadece döviz kuru etkili değil; marketlerin yüksek kar stratejileri, vergi yükleri ve denetim eksikliği de fiyatları yükselten unsurlar arasında.
Bu tablo karşısında vatandaşlar, “Aynı ürün yurt dışında ucuzken neden Türkiye’de bu kadar pahalı?” diye sormakta haklılar. Tüketicinin lehine bir piyasa düzeninin kurulması, denetimlerin artırılması ve marketlerin fiyat politikalarının daha şeffaf hale getirilmesi şart görünüyor.
News
